به گزارش سلام نو، این نخستین بار بود که پس از 20 سال فعالیت مترو، مدیران شهری عملاً به موضوع دستفروشی ورود و با دستفروشان رودر رو صحبت می‌کردند.
قرار مدیران شهری با دستفروشان ساعت 11 بود. از خبرگزاری با مترو راهی ایستگاه مورد نظر شدم. حجم دستفروشان در واگن بانوان اندک نبود از انواع لوازم آرایش گرفته تا بدلیجات و پوشاک و ...، در حال چک کردن فضای مجازی و اخبار منتشر شده روز بودم که دستفروشی با تعداد زیادی انگشتر وارد شد به میان جمعیت آمد و اصرار برای خرید داشت.
در مورد اجناسش تبلیغ می‌کند می‌گوید؛ انگشترهایش ضد آب است و در وایتکس دچار هیچ مشکلی نمی‌شود. قیمت انگشترها 30 تا 40 هزار تومان است. زرق و برق انگشترها با وصف‌هایی که دستفروش می‌کند وسوسه ذهنی برایم ایجاد کرد و تصمیم گرفتم یکی از آنها را بخرم.
با امتحان کردن تعدادی از انگشترها سرانجام یکی از آنها را انتخاب کردم. متوجه شدم که به غیر از کارت بانکی پول نقد همراه ندارم این موضوع را به دستفروش گفتم و دستفروش اعلام کرد هیچ مشکلی ندارد. دستگاه پوز همراه داشت. سرانجام یکی از انگشترها را خریدم و زمانی که خواستم پیاده شوم متوجه شدم که دو تا سه ایستگاه از مقصد گذشته‌ام و آن قدر محو انگشترها شده بودم که متوجه مسیر نبودم.
سرانجام با تأخیر 30 دقیقه‌ای به ایستگاه امام خمینی (ره)رسیدم. خبری از تجمع دستفروشان نبود از مدیران مترو پرسیدم و آنها اعلام کردند پله برقی را بالا روم و مسیر خروج را انتخاب کنم. از پله‌ها بالا آمدم. جمعیتی در کنار سالن بود. به محل رفتم. حدود 100 دستفروش حضور داشت و تعدادی خبرنگار و عکاس مشغول تصویر برداری و تهیه گزارش از سخنان مسوولان شهری بودند؛ از لا به لای جمعیت به جلو رفتم، بنر بزرگی به دیوار مترو نصب شده بود که بر روی آن نوشته شده بود«گفت‌وگوی صمیمی مدیران شهری با دستفروشان مترو»، محمدرضا جوادی یگانه، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران،علی پیر حسینلو،مشاور معاون حمل و نقل شهرداری تهران، فرنوش نوبخت مدیر عامل شرکت بهره‌برداری مترو، محسن محمدیان روابط عمومی شرکت بهره‌برداری مترو و تعدادی دیگر از مسوولین مترو بر روی صندلی نشسته بودند و حدود 40 تا 50 صندلی نیز مقابل آنها برای دستفروشان در نظر گرفته شده بود.
مردم از فعالیت دستفروشان مترو ناراضی هستند
جلسه با سخنرانی محمدرضا جوادی یگانه، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران آغاز شد. وی بیان داشت: موضوع دستفروشی سه‌جانبه است و مردم دستفروشان و شهرداری در این زمینه تأثیرگذار هستند.
وی خطاب به دستفروشان گفت: قبول کنید که برخی از مردم از فعالیت شما ناراضی هستند، ما می‌توانستیم پشت درهای بسته و براساس قانون تصمیم‌گیری کنیم، ولی اینجا آمدیم که دور هم راهکاری داشته باشیم. می‌دانیم شرایط اقتصادی مشکل است و 20 درصد مردم از طبقه متوسط فقیر شده‌اند، ولی دستفروشی چاره آن نیست.
وی با اشاره به اینکه مردم از فعالیت دستفروشان ناراضی هستند، گفت: بیایید امروز با هم به جمع‌بندی برسیم تا مشخص شود چه کاری باید انجام گیرد.
مدیریت جلسه توسط خانم مجری
این جلسه یک خانم مجری‌هم داشت تا جلسه را مدیریت کند. وی از دستفروشان خواست در صورت تمایل یکی یکی پشت تریبون آیند و از مشکلاتشان بگویند. مردم عادی از دیدن جمعیت تعجب کرده بودند و برخی به میان این نشست آمده و حتی درخواست برای صحبت داشتند ولی خانم مجری اعلام کرد فقط دستفروشان می‌توانند صحبت کنند.
توانایی خرید ویلچر برای فرزندم ندارم
یکی از دستفروشان که حدود 50 سال سن داشت نخستین دستفروشی بود که در این جلسه سخن گفت. وی در مورد دغدغه‌هایش از مشکلاتی که شهرداری برایشان ایجاد می‌کند و دردسرهایی که دستفروشی به همراه دارد، صحبت کرد و اظهارداشت: کودک معلولی داشته که نیاز به ویلچر دارد و بهزیستی هنوز آن را تحویل نداده و تنها ماهانه 50 هزار تومان از بهزیستی دریافت می‌کند. مشکلات مالی شدید را دلیل دستفروشی خود می‌داند و از مسوولان شهری درخواست کمک کرد.
دستفروشان را حمال خطاب نکنید
دستفروش دیگری که میانگین سنی 35 سال دارد، گفت: کسی ضامن ما برای دریافت وام نمی‌شود، چگونه باید لقمه نانی برای خانواده تهیه کنیم 70درصد ما دستفروشان محتاج هستیم. برخی به ما بی‌احترامی کرده و حمال خطاب‌مان می‌کنند.
وی بیان داشت:در صورتی که من مدرک فوق‌لیسانس دارم و به دلیل اینکه هیچ کاری پیدا نکرده‌ام مجبور هستم اینجا یواشکی پیراشکی بفروشم پیراشکی‌هایی که گاهی پلیس امنیت مترو آنها را توقیف می‌کند و پس از اینکه چند روز برای دریافت اجناس‌مان پیگیری می‌کنیم آنها را به ما تحویل می‌دهند در واقع به دلیل اینکه مواد خوراکی است پس از 3، 4 روز دچار مشکل شده و ما دیگر نمی‌توانیم آن را بفروشیم و همین موضوع به شدت ما را متضرر می‌کند.
شهرداری اجناس ما را مصادره می‌کند
یکی دیگر از دستفروشان که زنی حدود 40 ساله است گفت: شوهرم تولیدی داشت و ورشکسته شد مجبور شدم بخشی از اجناسش را در مترو بفروشم. اجناس ما را مصادره می‌کنند. متأسفانه مأموران شهرداری یک میلیون تومان اجناس من را گرفتند و چمدان 650 هزار تومانی‌ام را که اجناس در آن بود تحویل ندادند من افتخار می‌کنم دستفروشم و نه تنها دستفروشی بلکه کارگری هم برایم منعی ندارد ولی نمی‌توانم اهانت را بپذیرم.
از متخصص هوشبری تا مهندس عمران در میان دستفروشان
مرد دستفروشی میکروفن را در دست می‌گیرد و با صدای بلند می‌گوید ما در بین‌مان پزشک هوشبری داریم که اینجا دستفروشی می‌کند حرمت ما را نگه دارید چرا اجناس ما را می‌گیرید و وایتکس روی آن می‌ریزید مثلا می‌خواهید این چنین ما را تنبیه کنید. 50 انگشتر همکار دستفروشان را گرفته‌اند و تنها 20 مورد آن را تحویل داده‌اند این عادلانه نیست و ما به شدت از این موضوعات گلایه‌مند هستیم.
رئیس جمهور برای اشتغال ما فکری کند
دستفروش دیگری اظهارداشت: آیا دستفروشی قدغن است؟! اگر این چنین است رئیس‌جمهور نامه‌ای دهد و اعلام کند که دستفروشی نکنید و برای بیکاری ما هم یک فکری بکنند چگونه در قبال افغانستانی‌ها مسوولیت دارید اما در قبال ما هیچ مسئولیتی مدیران شهری ندارند.
به جای پسرخاله‌هایتان ما را در شهرداری استخدام کنید
دستفروش دیگری که خود را مهندس عمران معرفی می‌کند، گفت: به جای اینکه پسرخاله‌ها و پسردایی‌هایتان را در شهرداری به کار گیرید قدری هم به فکر ما باشید و کاری برایمان کنید. آنقدر شیک برخی از ما به مترو می‌آییم که مردم تصور می‌کنند میلیاردر هستیم در حالی که این چنین نیست و تنها برای ارتزاق و تأمین معیشت خانواده به این شغل روی آورده‌ایم.
شهرداری کمک نمی‌کند حداقل چوب لای چرخمان نگذارد
دستفروش دیگری که زنی 40 ساله است بیان داشت: شوهرم سکته کرده و یکی از چشم‌هایش را از دست داده است دختر عقد کرده دارم و توان خر ید جهیزیه را نداریم. چشمم آب نمی‌خورد که جلسه‌ای که مدیران شهری برایمان گذاشته‌اند بازدهی داشته باشد،نمی‌خواهد فکر اساسی برای ما کنید تنها ما را آزار ندهید و چوب لای چرخ ما نگذارید دستفروشان را درک کنید و یک طرفه به قاضی نروید مأموران ایستگاه بدترین توهین را به ما دارند بددهنی می‌کنند انگار مجرم هستیم در حالی که باید زندگی ما را از نزدیک ببینید دولت حتما باید به فکر امثال ما باشد و برایمان شغل در نظر گیرد.
مغازه‌های مترو را به دستفروشان اجاره دهید
دستفروش دیگری که خستگی در تمام چهره‌اش موج می‌زند، اظهارداشت: اگر دستفروشی را عار می‌دانید برایمان شغل در نظر گیرید. مترو تعداد زیادی بازار خالی و مغازه دارد اجاره آنها را کم کنید تا حداقل بتوانیم فعالیت کنیم مسلما ما نمی‌توانیم با ماهی 20 میلیون تومان اجاره‌های مغازه مترو را بدهیم بنابر این راهکار دهید نه اینکه ما دست پیمانکار دهید تا پول‌هایمان به جیب آنها رود.
دستفروش لیسانسه هستم
دستفروش دیگری گفت: شغلم از دزدی بهتر است و می‌توانم نان حلال بر سر سفره خانواده‌ام ببرم لیسانس حسابداری دارم ولی شغلی ندارم که بتوانم هزینه‌های زن و بچه‌ام را پرداخت کنم. اجاره خانه‌ها بسیار بالاست و چگونه می‌توان با این درآمدها هزینه‌های زندگی را چرخاند.
زن دستفروشی که خود را دختر کرد معرفی می‌کند، عنوان کرد: اجناسش را از بازار قسطی می‌خرد ولی مأموران شهرداری آن را در مترو گرفته‌اند و با اینکه تا کنون پایش به کلانتری باز نشده به خاطر این مسئله به کلانتری رفته و دچار مشکلات زیادی شده است.
وی بیان داشت:6 میلیون تومان جنس داشته‌ام و الان معلوم نیست کجاست چرا ما دستفروشان مجبوریم با مأموران موش و گربه بازی کنیم.
درخواست کمک از مسوولان شهری برای درمان سرطان
زن دستفروش دیگری که 65 سال سن دارد از مشکلاتش در مورد بیماری سرطان گفت و اعلام کرد: بخشی از مدارک درمانی‌اش همراهم است از مسوولان شهری درخواست کمک دارم، از خوشی دستفروشی نشده‌ام بلکه مجبور به این کار هستیم.
80 درصد مردم از ما راضی هستند
جوانی حدود 25 سال در میان دستفروشان اعلام می‌کند: 80 درصد مردم از ما راضی هستند و این پدیده مختص ایران نیست ولی باید دولت برایمان تدبیر داشته باشد از مسوولان می‌خواهیم که حرف‌های ما را گوش داده و عمل کنند نه اینکه تنها آن را بشنوند.
معاون شهردار: نگران مصاحبه نباشید
دستفروش دیگری اظهارداشت: بسیاری از همکاران ما نمی‌خواهند صحبت کنند چرا که نگران هستند فردا به دلیل این مباحث مواخذه شوند و دیگر امکان دستفروشی برایشان فراهم نباشد. معاون شهردار تهران به آنها دلداری می‌دهد و می‌گوید هیچ جای نگرانی نیست و هر راهکار و نظری دارید اعلام کنید.
پسر 8 سالهای از پشت جمع کثیری از دستفروشان جلو می‌آید و میکروفن را در دست می‌گیرد. وی بیان داشت: لوبیا می‌فروشم ؛8 می‌خرم و 10 می‌فروشم.
مسوولان ما را می‌بینند و میخندند
وی به حالت خنده گفت: شما مسوولین مشکلات ما را می‌بینید و می‌خندید و هیچ کاری نمی‌کنید که گفته‌های پسر با تشویق مردم مسوولان و حتی مدیران شهری روبه‌رو شد.
نه دستفروشان به انتشار تصاویرشان
تعدادی دستفروشان در گوشه‌ای معترض به رسانه‌ای شدن این جلسه هستند و می‌گوید اگر هدف کمک به ما دستفروشان است چرا آن را رسانه‌ای کرده‌اید که مدیران شهری اعلام می‌کنند، عکاسان و فیلمبرداران از این جلسه تصویربرداری نخواهند کرد.
تدبیر برای دستفروشی باید همه‌جانبه باشد
علی پیرحسینلو،مشاور معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران دومین مسوولی بود که پس از صحبت‌های برخی دستفروشان سخنرانی کرد.
وی بیان داشت: دستفروشان مردم و شهرداری سه ضلع موضوع دستفروشی به شمار می‌روند که امروز و تنها ضلع دستفروشان مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: شهرداری مسئولیت حمل و نقل آسان و ایمن شهروندان را در کمترین زمان از طریق مترو دارد و دستفروشی نباید مانعی در برابر این موضوع باشد.
مشاور معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران ادامه داد: نظرسنجی‌های ما نشان نمی‌دهد که 80 درصد شهروندان موافق دستفروشی باشند بلکه موید آن است که بخش زیادی ناراضی هستند بنابر این تدبیر برای دستفروشی باید همه‌جانبه باشد.
پیرحسینلو خاطرنشان کرد: مطرح کردن مشکلات دستفروشان تنها سبب پیدا کردن راه‌حل نمی‌شود و شرایط اقتصادی و محیطی نیز نتیجه آن دستفروشی شده و همه ما می‌دانیم که برخی از سر ناچاری دستفروشی می‌کنند.
وی تصریح کرد: باید تدبیری کرد که شرایط نارضایتی مردم برطرف شود و راه‌حل‌های مناسب برای موضوع دستفروشی مدنظر قرار گیرد همچنین به این مسئله توجه داشت که ارائه غرفه به دستفروشان بدون در نظر گرفتن راهکارهای دیگر نه سبب کاهش دستفروشی نمی‌شود بلکه شاید افزایش آن را نیز به همراه داشته باشد.
مشاور معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با اشاره به اینکه بین دستفروش داخل واگن و دستفروش دستگاه‌ها باید تفاوت قائل شویم گفت: کسانی که در سکوهای مترو ایمنی مسافران را به خطر می‌اندازند نباید انتظار داشته باشند که به آنها اجازه بساط‌گستری دهیم. پیمانکاری شدن دستفروشی نیز راه‌حل مناسبی نیست و باید راهکارها همه‌جانبه باشد.
شهرداری مجری راهکارهای شورای شهر است
در ادامه صحبت‌های پیرحسینلو، محمدرضا جوادی‌یگانه معاون شهردار تهران تصریح کرد: نگاه مدیریت شهری گوش دادن به حرف دستفروشان است و نه اینکه به تنهایی در این زمینه تصمیم گرفت.
وی اعلام کرد:روز گذشته در شورای شهر به همراه اصناف صحبت‌هایی در مورد دستفروشی مطرح شد و وزارت مسکن و شهرداری باید راهکارهایی برای اختصاص مکان و اشتغال این افراد فراهم کنند.
جوادی یگانه گفت:اینکه کودکی اینجا دستفروشی کند مناسب نیست چرا که استعداد این فرد باید در درس خواندن به کار گرفته شود و نباید به کار کودک بخندیم.
وی با اشاره به اینکه فعالیت دستفروشان حقوق تضییع مسافران مترو شود، گفت: قرار نیست فعالیت دستفروشان سبب تضییع حقوق مسافران شود.
معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار تهران گفت: راه‌حل‌های ساده همچون ساماندهی و جمع‌آوری کردن دستفروشان یا رها کردن آنها مناسب نیست و نباید انتظار راهکارهای سریع باشیم.
وی تأکید کرد: شورای شهر باید راه‌حل به شهرداری ارائه دهد و ما مجری این راه‌حل‌ها خواهیم بود. پس دستفروشان به ما فرصت دهند تا تصمیماتی در این زمینه بگیریم ولی انتظار مجوز از برگزاری این جلسه برای دستفروشان نداشته باشیم.
اما فرنوش نوبخت، مدیر عامل شرکت بهره‌برداری مترو در این جلسه صحبتی با دستفروشان نداشت و تنها به انجام مصاحبه‌ای در جمع خبرنگاران پس از برگزاری گفت‌گوی دستفروشان بسنده کرد.
نشست به اتمام رسید و جمعیت به تدریج متفرق شدند. خبرنگاران و عکاسان هم دوربین و وسایل خود را جمع کرده و هر یک راهی رسانه‌هایشان شدند.
پس از این جلسه در راهی واگن‌های مترو شدم تا به خبرگزاری باز گردم در میان مسیر با تعدادی از شهروندان به گفت‌وگو نشستم برخی از فعالیت دستفروشان راضی بودند و برخی گلایه‌مند.
فعالیت دستفروشان مخل آرامش مسافران
یکی از مسافران که دانشجویی 23 ساله است، گفت: فعالیت دستفروشان در تردد آنها اختلال ایجاد می‌کند و آرامش آنها را از بین می‌برد. همچنین نظم قطار به دلیل حضور این افراد تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
دستفروشی فرصت خرید برای مسافران ایجاد می‌کنند
زن جوانی که سنی حدود 30 سال دارد نظری مخالف داشت و اظهارکرد: کارمند است و فرصت خرید از مغازه‌ها را ندارد بنابر این زمانی که به مترو می‌اید در فاصله رسیدن به مقصد می‌تواند بخشی از خریدهای خود را انجام دهد.
دستفروشان جمع نشوند بلکه ساماندهی شوند
زن میانسالی که متوجه مباحثه ما در مورد دستفروشان می‌شود، گفت: به نظر من هم فعالیت دستفروشان مناسب است ولی این افراد باید مکانی مشخص داشته باشند و در ایستگاه‌ها خرید و فروش کنند تا هم مردم بتوانند خرید انجام دهند هم این افراد بتوانند امرار معاش کنند.
خانمی که با کودک خود بر روی صندلی واگن نشسته می‌گوید، من با فعالیت دستفروشان زن مشکلی در واگن بانوان ندارم ولی برخی از مواقع آقایان به واگن زنان آمده و باید برخورد جدی با این مسئله شود چرا که امنیت و آرامش ما در واگن‌های ویژه‌ای که برایمان اختصاص داده شده بر هم می‌خورد.
موضوع دستفروشی پدید‌ه‌ای است که نه تنها معابر بلکه مترو تهران را طی سالهای گذشته دستخوش تغییراتی کرده است. برخی از اعضای شورای شهر و مدیران شهری دیدگاه جمع آوری آنها و برخورد قهری و برخی معتقد به ساماندهی آنها هستند.
البته هرچند طی ماه‌های اخیر شهرداری برنامه‌هایی جهت جمع آوری دستفروشان انجام داده ولی به صورت کامل موفق نبوده و این موضوع گلایه‌مندی تعداد زیادی از آنها را به همراه داشته است. از امضای طومار گرفته تا تجمع مقابل ساختمان شهرداری منطقه 11؛ منطقه‌ای که پاتوق دستفروشان به شمار می‌رود و جمع زیادی از دستفروش را دارد.
اکنون برگزاری جلسه صمیمی دستفروشان با مدیران شهری باعث شده که برخی این اقدام را چراغ سبز شهرداری به فعالیت دستفروشان اعلام کنند و باید منتظر ماند و دید شهرداری به ویژه معاونت فرهنگی و اجتماعی چه برنامه‌های منسجم و کارآمدی برای این قشر از جامعه که تعدادشان روز به روز در حال افزایش است، چیست؟
/فارس
