صدام حسین جدیدِ ما

زمانی دیکتاتور بی‌رحمی در کشوری عربی و غنی از ذخایر نفتی وجود داشت که مورد حمایت ایالات متحده و حکومت‌های غربی دیگر بود. با وجود اینکه جنایات او بسیار وحشتناک بود، در حال مدرن کردن کشور خود بود و علیه ایران موضع می‌گرفت. به هر صورت، جایگزینی برای او وجود نداشت. این حاکم متوجه این پیام شده بود. او نتیجه‌گیری کرده بود تا زمانی که به تولید نفت ادامه دهد و با ایران دشمنی ورزد، آزاد است مخالفانش را سلاخی کرده و به همسایگان خود آزار برساند. نام او صدام حسین بود. قمار آمریکا و هم‌پیمانانش بر او نهایتاً منجر به تجاوز عراق به کویت در دهه 90 میلادی شد و از آنجا سلسله حوادثی رقم خورد که اکنون موجب سرافکندگی برای سیاست خارجی کشورهای غربی شده است.

با این وجود، در نشست گروه بیست در اوزاکا در ژاپن، آن‌ها با خوشحالی دور محمد بن سلمان جمع شدند. فقط ترامپ چنین کاری نکرد، بلکه روسای جمهور و نخست وزیران دموکراسی‌های بزرگ غربی نیز چنین کردند. حتی رهبران هند، کره جنوبی و ژاپن نیز در شش ماه گذشته با بن سلمان به گرمی برخورد کردند.

اگر از آن‌ها علت این امر را جویا شوید، پاسخ یکسانی را می‌شنوید: ولیعهد عربستان بهترین گزینه برای مدرن کردن این کشور است. او با افراط‌گرایان مسلمان می‌جنگد و هم‌پیمان ما و اسراییل علیه ایران است. جایگزین‌های بن سلمان حتی از او هم بدتر هستند.

اگر بخواهیم برای گستردگی این نظر درباره بن سلمان دلیلی بیاوریم، لازم است به تک صدای اگنس کالامارد گزارشگر ویژه سازمان ملل توجه کنیم. او پس از پنج ماه تحقیق، گزارش کاملی از قتل قاشقجی و بریدن اعضای بدن او در کنسولگری عربستان در استانبول ارائه کرد. او در این گزارش به این امر اشاره کرد که چنین اقدامی «عمدی و از قبل برنامه ریزی شده بوده، مسئول آن دولت عربستان سعودی است و این نکته تقریباً محرز شده که بن سلمان هم در این اقدام و هم در تلاش‌های بعدی برای افشا نشدن آن نقش داشته است.» او در این گزارش درخواست کرده تا علاوه بر برگزاری دادگاه برای یازده مأمور عربستانی، علیه بن سلمان و دارایی‌های او در خارج از عربستان نیز تحریم در نظر گرفته شود.

با این وجود، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل تاکنون به خواسته‌های کالامارد توجهی نکرده است. اروپا نیز در این زمینه سکوت اختیار کرده است. هنگامی که در نشست گروه بیست از ترامپ در زمینه قاشقجی سوال شد، گفت هیچ اتهامی مستقیماً متوجه ولیعهد نیست. این امر در حالی بود که هم گزارش کالامارد و هم ارزیابی سازمان سیا اتهاماتی را علیه بن سلمان مطرح کرده بودند. کالامارد در دیدار هفته پیش خود از واشنگتن، نارضایتی خود را ابراز کرد. او در نشستی در موسسه بروکینگز گفت: «بسیاری از دولت‌ها تلاش کردند از این قضیه عبور کنند، اما این قتل محو نخواهد شد.» او علی‌رغم نظر ترامپ، به عدالت در آمریکا اعتماد دارد. کالامارد در ملاقاتی در روزنامه واشنگتن پست گفت: «فکر می‌کنم اینجا تنها جایی است که پاسخگویی در مسائل سیاسی همچنان وجود دارد.»این امید بی‌دلیل نیست: انتظار می‌رود قانون‌گذاران از مدیر اطلاعات ملی درخواست کنند تا گزارشی از افراد مسئول در قتل قاشقجی تهیه کرده و ممنوعیت ویزا را برای آن‌ها اعمال کند. از کمیته روابط خارجی سنا نیز انتظار می‌رود این هفته مجازات‌های دیگری را در نظر بگیرد. اما تا زمانی که ترامپ رئیس‌جمهور است، احتمال اینکه بن سلمان تحت تحریم‌های مستقیم آمریکا قرار بگیرد، وجود ندارد؛ همه مجازات‌های کنگره یا او را مستثنی خواهند کرد یا به ترامپ چنین قدرتی اعطا خواهند کرد.

بن سلمان نیز همچون صدام حسین به این نتیجه رسیده است که مصونیت دارد. زنانی که به دستور او شکنجه شدند، همچنان در زندان به سر می‌برند. هواپیماهای او همچنان در حال بمباران یمن هستند و او در حال برداشتنِ اولین گام‌ها برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای است. چون کشورهای غربی اکنون او را متوقف نمی‌کنند، بعداً مجبورند چنین کاری را انجام دهند، وقتی که هزینه این اقدام به‌مراتب بالاتر خواهد بود.

نویسنده: جکسون دیهِل

منبع: واشنگتن پست

برگردان: هادی عبادی